Οι αναμνήσεις από τις παιδικές εκδρομές κάτω από τα πλατάνια δεν ξεθώριασαν, έγιναν κομμάτι της κοιλάδας και τοποθετήθηκαν εκεί κάτω από τους βράχους. Τα χρόνια πέρασαν και η επιστροφή θυμίζει περισσότερο μυσταγωγία καιρικής, μορφολογικής και δημογραφικής ανακάλυψης. Είναι από εκείνες τις φορές που νιώθεις ότι ξέρεις που πας αλλά περιμένεις να ανακαλύψεις μυστικά, που θα συμπληρώσουν το κενό των χρόνων που πέρασαν. Στη Στενή δεν χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια… όλα βρίσκουν τον δρόμο τους απλά κι εσύ ακολουθείς τη ροή του νερού, που χάρη στην αέναη παρουσία του δίνει τροφή στη στενή χαράδρα, όπου έχει σφηνωθεί μοναδικά ο ομώνυμος οικισμός.

Το χωριό έχει μια εξαιρετική μαεστρία ψευδαίσθησης. Φόρτωσες τις προσδοκίες σου και έφτασες εδώ, ακολουθώντας έναν εξαιρετικά ομαλό δρόμο, νομίζεις ότι βρίσκεσαι σε μεγάλα υψόμετρα και όμως είσαι μόλις στα 445 μ. Απέχεις λιγότερο από 10 χλμ. από το σκεπασμένο με έλατα διάσελο, όπου στέκει το καταφύγιο της Δίρφυος, παρόλα αυτά η ορατότητα περιορίζεται σε λίγες μοίρες ουρανού, ανάμεσα στα κλαδιά του πυκνού δάσους με φόντο τον βράχο της Κλεισούρας και τα απέναντι βράχια προς τα Καμπιά.Έχεις την αίσθηση ότι εδώ τερματίζει ο δρόμος. Και όμως σε λίγα χιλιόμετρα βρίσκεσαι στην κορυφογραμμή που αγκαλιάζει όλο το Κεντρικό Αιγαίο και η διαδρομή σε φέρνει στον ορεινό οικισμό με την προνομιακή θέση, τους Στρόπωνες. Αν έρθεις πριν τα πρώτα χιόνια, θα δεις τους υλοτόμους να μαστορεύουν στο δάσος, τους κτηνοτρόφους να επιδίδονται στις υπαίθριες δραστηριότητες, που γεμίζουν το συγκεκριμένο χωριό και τη γύρω περιοχή με κάθε λογής γαστρονομικές νοστιμιές. Αν πάλι περάσεις από εδώ καλοκαίρι, δεν θα διστάσεις να φτάσεις και να βουτήξεις στη φημισμένη παραλία Χιλιαδού.

Θάλασσα τριγύρω και εκεί ψηλά ξανά νερό. Άριστον μεν ύδωρ. Η μορφολογία της Εύβοιας θυμίζει μικρογραφία του ηπειρωτικού κορμού της χώρας. Ορεινοί όγκοι να τη διατρέχουν από βορρά προς νότο και θαλάσσιες ακτές εκατέρωθεν. Σημείο αναφοράς για όλη την Εύβοια, η οροσειρά της Δίρφυος ξεχωρίζει με την ιδιαίτερη κορυφή-πυραμίδα (1.743 μ.) και με το έντονο ανάγλυφο, που σμιλεύεται όλο το χρόνο από το νερό σε κάθε του μορφή και σε στενή συνεργασία με το Αιγαίο. Λειτουργεί ως μαγικός γεωμορφολογικός μηχανισμός που με καιρική επιδεξιότητα στο ψυχρό βορειοανατολικό ρεύμα, μετατρέπει το Αιγαίο σε εργοστάσιο παραγωγής χιονιού. Ανοίγει τις κοιλάδες της και δέχεται θεαματικές ποσότητες σε σχηματισμούς παγοκρυστάλλων, προσδιορίζοντας καθοριστικά τον τρόπο επέλασης του χιονιά νοτιότερα και, φυσικά, στην Αττική.  Περάσαμε την Κάτω Στενή για να ανηφορίσουμε στην Άνω Στενή (τον κύριο προορισμό μας) με 4Χ4. Ο δρόμος παραμένει πάντα ανοιχτός, χάρη στο ευχάριστο κιτρινοπορτοκαλί contrast των εκχιονιστικών. Ένα ανεπιτήδευτο καλωσόρισμα με nordic sticks στην πορεία για το καταφύγιο μέσα από το χωριό μπερδεύει τις εικόνες λίγο πριν το δειλινό. Και με τις après-ski μπότες γίνεσαι μάρτυρας ενός λευκού οικισμού, που, αν και δυσκολεύεται αρχιτεκτονικά να χαρακτηριστεί παραδοσιακός, είναι τυπικά ορεινός με πολλά κεραμιδόσπιτα.

Η Κεντρική Πλατεία κρύβει τις δικές τις εκπλήξεις ανάμεσα στις βρύσες. Ακριβώς εκεί, η ξυλόσομπα ζεσταίνει το κουτούκι του Σπύρου και του Αλέκου. Έχουμε καθίσει στον “Βράχο” και απολαμβάνουμε ντόπιο, καλοψημένο κρέας, με την εικόνα του περίτεχνα τοποθετημένου ελάτου σε έναν κομμένο κορμό. Και το βράδυ σε φέρνει σε όμορφους περιπάτους στο πλακόστρωτο. Εκτός από καφέ, το 1743 είναι το γλυκοπωλείο, που σερβίρει ό,τι ακριβώς ορίζει το όνομά του σε έναν ατμοσφαιρικό λιλιπούτειο χώρο. Η επιτυχία επικροτείται στα άδεια ψυγεία κατά το κλείσιμο της ημέρας.

Η κα. Κωνσταντίνα μας περιμένει με τις παρέες του ξενώνα στο τζάκι. Ο “Ξενώνας Νακαράκη” βρίσκεται μέσα στο χωριό, έδωσε ζωή στο αρχοντικό που στέκονταν στη θέση του εκεί πριν από περισσότερα από 100 χρόνια και λειτουργεί ήδη 5 χρόνια. Από το διαμέρισμα Σφένδαμος παρατηρούμε όλη τη ζωή του χωριού, ανάμεσα από τα τζάκια που καπνίζουν.

Η χιονόπτωση έχει σταματήσει, οι σκεπές ξεφορτώνονται το χιόνι σταδιακά με τη βοήθεια γεροδεμένων τετρακεφάλων και μετά την πρωινή βόλτα στο χωριό, το τσάι του βουνού ετοιμάζεται, τα φρέσκα αυγά καταφθάνουν και ο χυμός πορτοκάλι σουρώνεται σχολαστικά, όπως έκαναν οι γιαγιάδες μας, πριν φθάσει στην ξύλινη τραπεζαρία. Έπιπλα με ιστορία και ατμόσφαιρα που ενδείκνυται για μακρές συζητήσεις, που αγγίζουν τα αίτια της ηθικής διάβρωσης του ελληνικού σήμερα. Είναι λίγες οι φορές που ενώ έχεις κλείσει να μείνεις σε ξενώνα, νιώθεις ότι βρίσκεσαι σε ένα σπίτι που σε περιποιούνται και σε φιλεύουν. Σε αποχαιρετούν με ένα μικρό δείγμα της ευαισθησίας που κρύβουν.Έχουμε ετοιμαστεί για τη βόλτα στον χιονοστρωμένο δρόμο για την Κάτω Στενή. Η υπέροχη διαδρομή έχει προορισμό το “Κρεοπωλείο ο Λάμπρος”. Μικρές μεγάλες ιστορίες από αληθινό κρέας, που έρχονται από τους Στρόπωνες, άλλαξαν τέσσερις γενιές και με τόση φροντίδα γίνονται συνταγή για το τραπέζι μας. Βρίσκεται πάνω στον κεντρικό δρόμο, δύσκολο να μην το δεις. Από τη στιγμή που θα μπεις, θα νιώσεις τη θετική ενέργεια της Ευαγγελίας και της Γεωργίας και την αγάπη τους για τον οικογενειακό παραδοσιακό τρόπο παρασκευής του χειροποίητου χωριάτικου λουκάνικου με 7 μυρωδικά και αγνό παρθένο ελαιόλαδο. Αν δεν επιλέξεις το απλό, θα πάρεις με πορτοκάλι. Και ο συνειρμός είναι εύκολος, όχι όμως αυτονόητος. Μέλι από άνθη πορτοκαλιάς. Οι αποσκευές έχουν γεμίσει γεύσεις και χαμόγελο.

Τα τελευταία χρόνια, η Στενή αλλάζει πρόσωπο. Μικρές μονάδες φιλοξενίας ετοιμάζονται, ταιριαστές στον τόπο που την περιβάλλει. Ο “Ξενώνας Βασιλική” μοιάζει με φωτισμένο chalet το βράδυ στην απέναντι πλαγιά και το “Μουσικό Πανδοχείο” διοργανώνει καλλιτεχνικές βραδιές. Το παλαιότερο “Hotel Steni” έχει ανακαινιστεί επίσης. Με επαγγελματισμό και γρήγορο σέρβις, εξυπηρετούμαστε στην οικογενειακή ταβέρνα του κ. Σπύρου, περισσότερη γνωστή με το όνομα “Κισσός”, στη Στενή. Η τζαμαρία, το μεγάλο τζάκι, τα πολύφωτα “στα κλαδιά” και το πρόθυμο προσωπικό ξεχωρίζουν στην κλασική αυτή ψησταριά. Τα Σαββατοκύριακα το μενού εμπλουτίζεται με ακόμα περισσότερες επιλογές. Στην όμορφη Κεντρική Πλατεία του χωριού, βρίσκεται και η ταβέρνα “Μουριά” για ψητά και περιποιημένους μεζέδες. Στο πεζοδρομημένο σοκάκι, το “Ρόδι” φτιάχνει νόστιμους λουκουμάδες. Στο “Ελάτη café” συναντάμε εκδρομείς που επισκέπτονται τη Στενή ακόμα και για μια σύντομη στάση και το “Onar café”, σε περίοπτη θέση, σερβίρει ποτό μέχρι αργά τη νύχτα με θέα όλο το χωριό από τους δύο ορόφους του.

Και όπως αναφέρει ένα γνωμικό: “Ο Γενάρης δε γεννά μήτε αυγά μήτε πουλιά, μόνο κρύο και νερά”. Μπορεί να είναι όμως σίγουρα ο τροφοδότης των πιο ανεπιτήδευτων αναμνήσεων για τους επόμενους 11 μήνες του χρόνου.